Van Swifterbant tot Gendt: over d’s en t’s in plaatsnamen
17 augustus 2016 / Taal
Bij Contentbureau weten we alles over kofschepen en sexy fokschapen. Ideale geheugensteuntjes voor als je wilt weten of je een d, een t, of misschien wel allebei moet schrijven. In werkwoorden dan. Want bij de schrijfwijze van plaatsnamen heb je er niks aan, realiseerde ik me toen ik ooit dit ANWB-bord zag.
Een knaller van een dt-fout. Swifterband moet namelijk Swifterbant zijn. Als ex-inwoner van Flevoland (want in deze provincie stond dit bord) viel het me meteen op, maar als je het dorp niet kent, is deze schrijfwijze juist heel logisch. Zou bijvoorbeeld Emmeloord op ditzelfde bord met een t gespeld zijn, dan zou dat veel vreemder ogen. Het woord band komt in onze taal immers in meerdere betekenissen voor, zowel met een Nederlandse als een Engelse uitspraak. Maar ja, Swifterband verwijst net zo min naar een wielonderdeel van een bepaald type Suzuki als naar de nieuwste popgroep. Waar komt die -t dan vandaan?
De herkomst van plaatsnamen gaat eeuwen terug. Ook die van een jong dorp zoals in Flevoland. Het boek ‘Nederlandse plaatsnamen: de herkomst en betekenis van onze plaatsnamen’ geeft de verklaring voor de spelling met een -t: ‘bant’ is Oud-Saksisch voor ‘streek’. Kijk, dus tóch een regel voor een plaatsnaamspelling.
Maar dan de plaatsnaam Gendt – jawel, met dt. Als ik er niet deze zomer naartoe verhuisd was, had ik het ook niet geloofd. Was genden vroeger dan een werkwoord? Nee, zo ontdek ik op verschillende websites over de herkomst van plaatsnamen. Het dorp heette ooit Gent, net zoals de veel bekendere Belgische stad. Gent blijkt afkomstig van ganda, wat monding betekent. Het blijft echter een raadsel hoe die -d er in de Nederlandse versie tussengekomen is… Jammer!
Moraal van dit verhaal? Mijn liefde voor taal laat me prangende spellingsvragen tot op de bodem uitzoeken. Tegen welke kwestie je ook aanloopt, leg ‘m eens voor aan Contentbureau. Mail naar info@contentbureau.nl of bel ons via 030 – 20 80 059 en we duiken met liefde in jouw vraagstuk.
Headerafbeelding: Pexels