Voor de vijfde keer is het Instituut voor de Nederlandse Taal op zoek gegaan naar het woord dat we volgend jaar niet meer willen horen. Voor 2018 is dat voor Vlaanderen 'ik heb zoiets van'.
18 januari 2018 / Copywriting
Voor de vijfde keer ging het Instituut voor de Nederlandse Taal op zoek naar het woord dat we volgend jaar niet meer willen horen. Iedereen mocht woorden insturen waar ze massaal jeuk van krijgen en die we dus echt uit de wereld willen helpen. Als taalliefhebber zie ik liever geen woorden verdwijnen, maar langs de andere kant is het wel een initiatief dat ons doet nadenken over het gebruik van sommige woorden. De winnaar van 2017 voor Vlaanderen? ‘Ik heb zoiets van’.
Vind ik bepaalde woorden irritant? Zeer zeker. Zo staat ‘kids’ met stip op nummer 1. En niet alleen bij mij, want in 2013 is dit woord al uitgeroepen tot winnaar. Maar in de praktijk? Nog elke dag hoor ik het wel ergens. Is dat jammer? Neen, want ook al vind ik het een verschrikkelijk woord, het heeft toch nog een andere connotatie dan kinderen. Leerkrachten in het lager onderwijs zullen het woord niet gebruiken. Zij zeggen niet vlug: ‘Kom kids, nu gaan we schilderen”. Kids straalt toch nog iets anders uit dan kinderen, er schuilt een soort van kameraadschap in.
Dit jaar willen de stemmers ‘ik heb zoiets van’ nooit meer horen. Niet onlogisch. In bijvoorbeeld elke aflevering van Komen Eten zegt de gastvrouw net voor het hoofdgerecht: ‘Ik heb zoiets van, smakelijk eten!’. Is het dan zo moeilijk om enkel ‘smakelijk’ te zeggen? Of hebben ze zo’n schrik dat het echt zo slecht gaat zijn dat de gasten níét smakelijk gaan eten? Op de koop toe is het grammaticaal een gedrocht.
Waar winnaars zijn, zijn natuurlijk ook verliezers. Een selectie van de woorden die net niet irritant genoeg waren.
Is dagdagelijks nog dagelijkser dan dagelijks? En weekwekelijks, maandmaandelijks en jaarjaarlijks bestaan toch ook niet?
Het stopwoordje van velen, en dient vooral om gaten in een zin te dichten. Eigenlijk geeft je woorden meer gewicht. Het heeft dus wél een functie, ook al draagt het niets bij aan de betekenis. Toch hoeft het van mij niet krampachtig uit elke tekst gebannen te worden. Het af en toe vervangen door ‘au fond’, ‘in de kern van de zaak’ of ‘in feite’ volstaat.
Wordt te pas en te onpas gebruikt, en bovendien ook niet op de juiste manier. Het betekent ’totaal’ en is geen bevestiging.
Ook ‘groentjes’, zoals wortelen en erwten, moet het ontgelden. Logisch, want het is een verkleinwoord dat niet hoeft. We zeggen ook niet knuffeltje als we iemand omhelzen. Het is een stevige knuffel. En bovendien komt groentjes over als kleutertaal.
Zelf heb ik ook wat extra irritante woorden ingestuurd. Niet per se om woorden te bannen. Maar wel om bepaalde woordergernissen eens op papier te zetten:
Vaak gehoord in het journaal of op het radionieuws en vooral gebruikt door politici. Maar ‘we zetten in op’? Als je naar de paardenkoers gaat, dan zet je in op een bepaald paard. Gokken dus. Ondertussen zijn alle beleidsmakers gokverslaafd, want ze blijven maar inzetten. Akkoord, ze engageren zich waarschijnlijk. Maar het is toch wel heel weinig concreet.
Is een echte passe-partout en te makkelijk om te gebruiken. Alles is leuk, terwijl de alternatieven legio zijn: aangenaam, plezierig, plezant, uitstekend…
Wordt gebruikt door mensen die weten dat cava de goedkope versie van champagne is en dus bubbels gebruiken om hun drankje wat duurder te laten klinken. Bovendien zijn bubbels voor in bad – en als je die drinkt, dan moet je het Antigifcentrum bellen.
Wil je teksten zonder woorden die je beter vermijdt of tekst- of taaladvies? Dan ben je bij Contentbureau aan het juiste adres. We helpen je er graag mee.
Headerafbeelding met dank aan Unsplash.